Historia notariatu
Notariat w Polsce ma długą historię, a jego początki związane są z działalnością notariatu kościelnego i notariuszy apostolskich (mianowanych przez papieża lub z jego upoważnienia). Pierwszy znany dokument notarialny sporządzony przez polskiego notariusza Budzisława, mianowanego przez arcybiskupa Jakuba Świnkę, pochodzi z XIII w. Wobec wysokich kwalifikacji notariusze zatrudniani byli nie tylko w kancelariach biskupich, ale także w kancelarii królewskiej. Notariuszami byli m.in. Jan Długosz, autor Historiae Polonicae, znanej też jako Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego (1455-1480) oraz późniejszy kanclerz wielki koronny, prymas i dyplomata, Jan Łaski, inicjator sporządzenia zbioru statutów i przywilejów znanych jako Statut Łaskiego (1506).
Nowoczesne ujęcie notariusza jako funkcjonariusza publicznego powołanego do sporządzania aktów i kontraktów, którym strony chciały lub musiały nadać cechę taką, jak aktom publicznym, nastąpiło na ziemiach polskich w XIX wieku. W Księstwie Warszawskim wprowadzona została wraz z Kodeksem Napoleona francuska ustawa notarialna z 1803 r., która w następnych latach wywarła wpływ na ustawodawstwo notarialne nie tylko w Europie, jak również odegrała dużą rolę w kształtowaniu oblicza dzisiejszego notariatu łacińskiego.
W okresie międzywojennym, do czasu unifikacji prawa o notariacie w 1933 r., obowiązywało odmienne, odziedziczone po okresie zaborów ustawodawstwo notarialne, w zróżnicowany sposób definiujące pozycję notariusza: jako funkcjonariusza publicznego w województwach południowych (dawny zabór austriacki), gdzie istniał także samorząd notarialny, oraz jako urzędnika państwowego w województwach centralnych i wschodnich (dawny zabór rosyjski) i zachodnich (jak określano ziemie dawnego zaboru pruskiego). W ostatnim wypadku notariat łączony był zawsze z adwokaturą, a mianowanie z reguły miało charakter czasowy.
W dziejach polskiego notariatu okres międzywojenny miał szczególne znaczenie. Opracowane w dużym stopniu dzięki zaangażowaniu całego środowiska notariuszy polskich zunifikowane prawo o notariacie, zawarte w rozporządzeniu Prezydenta RP z dn. 27 października 1933 r., opierało jednolitą definicję notariusza na wzorcach francuskich i włoskich. Notariusz był funkcjonariuszem publicznym powołanym do sporządzania aktów i dokumentów, którym strony chciały lub były zobowiązane nadać znamię wiary publicznej, a także do wykonywania innych czynności zleconych im przez prawo.
Wprowadzony w 1933 r. jednolity model notariatu oparty na najlepszych wzorach europejskich stał się podstawą rozwiązań zawartych w obowiązującej dziś ustawie z 14 lutego 1991 r., która – po ponad czterdziestoletnim okresie notariatu państwowego – przywróciła tej instytucji właściwe jej miejsce w systemie prawnym demokratycznego państwa.